Igły maszynowe – czy wiesz jakich używać?

Przeglądając różne fora i grupy fejsbukowe, bardzo często widzę powtarzające się problemy początkujących. Aby wyjść na przeciw osobom dopiero zdobywającym doświadczenie z dziedziny szycia, postanowiłam zrobić cykl wpisów w formie ABC.

Każdy post będzie zgłębiał jak najbardziej obszernie jeden problem. Dzieląc się z Tobą wiedzą, pozwoli mi to poukładać wiadomości przeczytane w książkach oraz doświadczenia zebrane przez lata szycia. Dziś będzie to temat igieł, które jak się okazuje, wcale nie są taką oczywistą sprawą.

Kiedyś pisałam o tym jak sobie zaznaczam je kolorami oraz jak przeżywałam przez nie chwile grozy. Teraz wspomnę o ich budowie, rodzajach, na co zwrócić uwagę podczas zakupu oraz jak poznać, czy aby nie trzeba się takowej pozbyć.

Jakie igły do maszyny wybrać

Sprawdź jakie igły przeznaczone są do maszyny, którą posiadasz i używaj tylko takich. Odpowiedź na to pytanie powinnaś znaleźć w instrukcji obsługi swojej maszyny. Instrukcja nie gryzie! Używanie igieł innych niż rekomendowane, może spowodować nieprawidłowe wiązanie ściegu, złamanie igły, zrywanie nici, a nawet uszkodzenie maszyny.

Są różne rodzaje igieł maszynowych. Różnią się długością, grubością kolby, zakończeniem ostrza, wielkością uszka (dziurki), proporcjami jednego do drugiego itp., jednak mimo różnic, posiadają cechy wspólne, czyli kolbę i część roboczą.

Jak zbudowana jest igła i dlaczego jej wykończenie ma znaczenie

Kolba – jest to uchwyt, który wkładasz w igielnicę, zakładając igłę do maszyny. W domowych maszynach, najczęściej jest to kolba półpłaska. W praktyce oznacza to, że z jednej strony kolba jest płaska (tył igły) i właśnie to spłaszczenie narzuca Ci sposób jej montowania, ponieważ otwór w igielnicy jest dokładnie taki sam, jak przekrój igły. Przód kolby jest okrągły.

Część robocza igły – trzon, ostrze i uszko (dziurka)

Trzon – wzdłuż trzonu, po jego obydwu stronach są wyżłobienia różnej długości.
Dłuższy rowek z przodu igły (od okrągłej strony kolby) i krótszy z tyłu (od płaskiej strony kolby). Dłuższy służy temu, aby nić wprowadzana igłą w tkaninę, mogła się w nim schować. Takie rozwiązanie pozwala w duży sposób zmniejszyć tarcie nici, które z jednej strony zapobiega jej mechaceniu, a w efekcie zrywaniu, z drugiej zaś strony nie wpływa tak bardzo na zmiany naprężenia, podczas przebijania materiału.
Im grubsza zastosowana nić, tym głębszy powinien być rowek. Zbyt płytki rowek w stosunku do grubości użytej nici, może powodować przepuszczanie ściegu. 

Krótszy natomiast jest zbyt krótki, aby schować nić, dzięki temu trze ona o tkaninę wytwarzając pętlę.

Z tyłu igły, tuż nad ostrzem, jest podcięcie. To właśnie tam podczas powracania igły, tworzy się pod płytką ściegową pętla nici, którą dzięki temu łatwiej jest chwytaczowi złapać.

Ostrze – budową swoją przypomina stożek o różnym zakończeniu wierzchołka.

Igła uniwersalna ma wierzchołek delikatnie zaokrąglony, co pozwala rozsuwać włókna materiału, bez uszkadzania ich, podczas przebijania się igły podczas szycia. Używaj jej do szycia większości tkanin.

Igła „z kulką” ma wierzchołek jeszcze bardziej zaokrąglony. Używaj jej do szycia materiałów gumowanych, elastycznych, dzianin oraz koronek. Na ich opakowaniu znajdziesz nazwę „stretch” bądź „jersey”, często oznaczane są kolorem żółtym, bądź złotym. Niestety nie jest to system ujednolicony, więc różni producenci, oznaczają swoje igły w różny sposób, co potrafi zrobić nam, jako szyjącym, niezły mętlik w głowach.

* * *

Jaka jest różnica pomiędzy igłą do stretchu, a jerseyu

EDIT: Zacytuję słowa Ani Mazurek, która udziela się na forum i tam napisała o różnicy pomiędzy igłami do stretchu i jerseyu. (swoją drogą, to moja guru, więc przyjmuję większość jej słów bez zbędnych pytań)

* * * 

Igieł łopatkowych zakończonych bardzo ostro, z ostrzem nieco spłaszczonym (np. prawo lub lewoskrętnie) – używaj do szycia skór, skaju i laminatów, czyli do materiałów, które nie mają w swojej strukturze włókien tkanych (tkanina), dzianych (dzianina) lub mają je skutecznie zalaminowane, a więc nie mają możliwości ich rozsuwania. Ostre, nieco spłaszczone zakończenie, pozwala na łatwe przecinanie szytego materiału. Podczas szycia takich materiałów, powinnaś starannie prowadzić szew, ponieważ tutaj prucie wiąże się z pozostawionym nieestetycznym śladem w postaci ponacinanych dziurek.

Skręcenie spłaszczonego ostrza pozwala na uzyskanie ściegu z różnym wizualnie efektem. Odcinki nici często nie biegną prosto jeden za drugim, a bardziej przypominają ukośne kreseczki. Przyjrzyj się różnym wyrobom skórzanym, które posiadasz w domu, a zobaczysz, że ścieg różni się nieco od tego, który uzyskasz szyjąc tkaniny przy użyciu igły uniwersalnej. Efekt uzyskiwany na maszynach domowych, jest nieco subtelniejszy niż ten uzyskiwany przy pomocy maszyn i igieł specjalistycznych, ale jednak różnica jest. Igła do skór przez niektóre firmy oznaczana jest kolorem brązowym.

Igła do jedwabiu naturalnego lub syntetycznego, a także innych, bardzo cienkich i delikatnych tkanin, jest bardziej wydłużona i smukła, a także cieńsza. Zależnie od firmy może być oznaczona kolorem fioletowym. 

Ciekawostkami są na pewno dla niejednej z Was igły pokazane po prawej stronie zdjęcia. 

Igła ze skrzydełkami – używaj jej do ozdobnych szwów na tkaninach. Szyjąc, rozsuwa włókna tkaniny, tworząc maleńkie urocze dziurki. Świetnie nadaje się do ozdobnego łączenia koronki z delikatną tkaniną. Im cieńsza tkanina, najlepiej o splocie płóciennym, tym efekt wyraźniejszy. Im grubiej tkany materiał, tym dziurki mniej widoczne i efekt mało zadowalający. Testuj więc na różnych i wybierz który efekt najbardziej Ci odpowiada.

Igła z podwójnym oczkiem – na razie, to moja porażka. Prawdopodobnie służy do szycia dwiema nitkami (np. kontrastowymi) ozdobnych stebnówek. Za każdym razem kiedy robię kolejne podejście do szycia, zostaje wiązana tylko nić z dolnego oczka, nić z górnego oczka idzie zupełnie luźno po materiale. Próbowałam obniżyć maksymalnie igłę, tak aby nie haczyła o nic pod płytką ściegową, ale niczego to nie poprawiło. Nie wiem, czy robię coś nie tak, czy igła jest źle zaprojektowana. Masz może doświadczenia z taką igłą? Napisz w komentarzu, chętnie się dowiem, czy tylko u mnie tak się dzieje.

* * * 

EDIT: Nie wiem, czy udało mi się rozgryźć tajemnicę szycia, bądź nieszycia tą igłą, ale przy kolejnym podejściu i nawleczeniu cienkich nici do haftu, udało się. Ścieg wiązany jest prawidłowo.  Na filmiku, to właśnie cienkie nici są nawleczone. Przy użyciu standardowych nici o grubości 120, gubi co któreś wiązanie. Tak więc wygląda na to, że rowek w igle nie jest w stanie pomieścić dwóch nici, o ile te są zbyt grube.
Szybsze szycie również raczej odpada, nici potrafią zacząć się plątać. Przy powolnym szyciu, wszystko jest w porządku. Tutaj możecie obejrzeć nagrany przeze mnie, krótki filmik.

* * *

Igła ze sprężynką – stworzona, aby szyć bez zamontowanej stopki, przy wyłączonym transporcie dolnym. Kiedyś nagrałam filmik pokazujący działanie takiej igły, ale pamiętaj, że brak stopki bardzo ułatwia podłożenie palca pod igłę, więc OSTROŻNIE! Szyjąc przy pomocy takiej igły, bardzo łatwo zapomnieć również o opuszczeniu stopki, której… nie ma. Zawsze należy opuścić dźwignię od stopki, aby naprężenie górnej nici było prawidłowe, w przeciwnym razie od spodu powstanie frotte 😉

* * *

Igła podwójna – najczęściej stosowana  do podkładania rękawów bądź dołów ubrań z dzianiny. Choć głównie z tym się kojarzy, ma o wiele więcej zastosowań, co opisałam bardzo obszernie w poście o podwójnych i potrójnych igłach.

Grubość igieł

Igły posiadają różną grubość. Zazwyczaj im grubszy materiał, luźniejsza jego struktura, tym sięgniemy po grubszą igłę. Numeracja igieł jest raczej ujednolicona i w domu używamy igieł o grubości od 60 do 100, przy czym im mniejszy numer, tym cieńsza igła i na odwrót.

Numer metryczny Nm, to nic innego, jak średnica igły pomnożona przez 100. Przykładowo igła o grubości 90, posiada średnicę 0,9mm. 

Do maszyn domowych, raczej nie używaj igieł grubszych niż 100.
110 wydaje się już być prawdziwym kołkiem i niekoniecznie zalecana jest do delikatnej budowy maszyny domowej, bo przeważnie wraz z grubszą igłą, pojawiają się bardzo grube nici. Takich grubych igieł bardziej byłabym skłonna użyć do maszyny starszego typu (np. Łucznik z lat 80′), z metalowym bębenkiem. Do plastikowych maszyn, z plastikowym chwytaczem, wkładanym od góry… raczej nie. Myślę, że nie warto udawać, że  domowa maszyna może wszystko. Czasami lepiej odpuścić, a sprzęt dzięki temu dłużej nam bezawaryjnie posłuży.

Jakie igły kupować

Kupując igły, zwracaj uwagę na jakość ich wykonania, głębokość rowków, gładkość. Dobrej jakości igły do maszyn domowych, zazwyczaj są niklowane, dobrze wypolerowane i błyszczące. Nie ufaj igłom, które są matowe, z widocznymi nierównościami. Zdarzyło mi się mieć tanie, chińskie igły „no name”, które swoim wyglądem wołały o litość i niestety ciężko było uzyskać ładny, gładki ścieg. Bywało, że to właśnie kiepskiej jakości igła była powodem przepuszczania ściegu. Zdarzyło się nawet, że dłuższy rowek, został wyżłobiony z tyłu igły, co już jest totalną abstrakcją, ponieważ (znasz już jego przeznaczenie) nie ma szans, aby spełniał swoje zadanie.
Takimi igłami czasami nawet da się szyć, ale pytanie… po co? Komplet igieł wysokiej jakości nie jest stosunkowo drogi, do uszytej rzeczy. Jedna igła, o ile jest prawidłowo używana, służy dłużej niż jedno, a nawet kilka szyć, więc przelicznik jest opłacalny.
Dodatkowo odpada Ci stres, że to igła jest winna za jakość ściegu (chociaż tego nigdy wykluczyć w zupełności nie można).

Aby jednak tak było:

• używaj odpowiedniej igły do danego materiału,
• uważaj na wybrany rodzaj ściegu i użytej do niego stopki oraz płytki ściegowej.
  Przykładowo, jeżeli wybierzesz ścieg typu zygzak, to pamiętaj aby stopka, czy płytka ściegowa nie były przeznaczone wyłącznie do ściegu prostego. W przeciwnym wypadku na pewno igłę złamiesz i faktycznie będzie to mało ekonomiczne 😉
• nie ciągnij materiału podczas szycia, podawaj łagodnie. Bardziej kontroluj podawanie, niż sama kieruj. Unikniesz sytuacji, w której igła się wygnie
• na zgrubieniach (łączenia szwów) zwolnij szycie, a jeżeli szew jest naprawdę gruby, pokręć kołem zamiast szyć na pełnych obrotach. To również może uchronić igłę przed złamaniem lub wygięciem. Kilka obrotów wykonanych ręcznie, wydaje się być powolne, ale kiedy złamiesz igłę na pełnych obrotach, znacznie więcej czasu zajmie Ci jej wymiana. Warto czasami zwolnić.

Jak sprawdzić, czy igła jest stępiona

Powinnaś bezwzględnie pozbywać się igieł stępionych, zagiętych lub takich, które mają wyczuwalne na swojej powierzchni zadziory. Nawet takie mikro-zadziory i mikro-stępienia. Stępiona igła może niszczyć tkaninę, którą szyjemy, zagięta nawet uszkodzić maszynę, a zadziorki skutecznie mogą Ci przecierać i zrywać nić. Nieświadoma niczego, najczęściej wtedy regulujesz naprężenie nici, zachodząc w głowę, dlaczego ten zabieg kompletnie nie pomaga.
Jak możesz sprawdzić stan igły w warunkach domowych?

Możesz to zrobić na kilka sposobów.

1. Przy pomocy mocnej lupy – w bardzo dużym powiększeniu łatwiej dostrzeżesz stępione ostrze, czy inne nierówności.
2. Kilkukrotnie przekłuwając cienką pończochę lub mikrofibrę (taką z jakiej zrobione są „magiczne, żółte ściereczki”), ponieważ jej delikatne włókna bardzo łatwo zaczepiają się, o nawet najmniejsze zadziorki, ale ten sposób jest niekompletny, ponieważ zadzior wewnątrz uszka może być dla pończochy „niewidoczny”, aby i to sprawdzić…
3. …zanim założysz igłę do maszyny, nawlecz nitkę, złap za obydwa jej końce i naprężając sprawdź, czy igła ślizga się gładko po nici. Jeżeli tak jest, najprawdopodobniej wszystko od strony oczka jest w porządku.
4. Ostrze igły sprawdź opuszkiem palca. Opuszek palca jest bardzo czuły i potrafi wyczuć najmniejszą nierówność, czy zaostrzenie. Wyszczerbiona igła będzie zahaczać o linie papilarne. Na pewno poczujesz to delikatne skrobanie w palec. Pamiętaj obracać igłę podczas sprawdzania wokół jej własnej osi.
5. Skrzywienie igły można sprawdzić kładąc ją na płaskiej powierzchni i sprawdzając, czy przy ułożeniu na różnych bokach, trzon igły biegnie równolegle do płaskiej powierzchni,
6. Po zamontowaniu w maszynie, pokręć kółkiem zgodnie z kierunkiem szycia, sprawdzając, czy symetrycznie wchodzi w otwór płytki ściegowej i czy o nic nie zahacza w chwytaczu.

Teraz, kiedy już wiesz jak zbudowana jest igła i jaką rolę spełniają poszczególne jej części, to wiesz jak bardzo ważny jest prawidłowy jej dobór.
Wiesz więcej i chciałbyś coś dodać? Masz doświadczenia, o których tutaj nie wspomniałam? Pisz śmiało w komentarzu, chętnie przeczytam i uaktualnię wpis o nowe, ważne informacje, linkując Ciebie jako osobę, która zwróciła na to uwagę.
Może uważasz, że w którymś momencie mijam się z prawdą, to również pisz! Takie komentarze są wbrew pozorom najbardziej wartościowe. Chętnie skoryguję swoją dotychczasową wiedzę, a niewykluczone, że zdobędę nową.

P.S. Jeżeli uważasz ten wpis za wartościowy, będzie mi niezmiernie miło, jak się nim podzielisz z osobami, które według Ciebie również skorzystają z tych informacji. Ja ze swojej strony, przygotowuję w zamian kolejny wpis z cyklu ABC.